Bảo đảm quyền lợi thí sinh khi điều chỉnh phương thức tuyển sinh đại học 2026: Cân nhắc và minh bạch
Thứ năm - 09/10/2025 21:47
Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến rộng rãi về việc thay đổi phương thức tuyển sinh đại học năm 2026 với mục tiêu đảm bảo quyền lợi thí sinh, giảm áp lực cho hệ thống xét tuyển và nâng cao tính công bằng trong tuyển sinh. Trong đó, hai vấn đề được quan tâm chính là giới hạn số lượng nguyện vọng đăng ký và việc tiếp tục hoặc loại bỏ xét tuyển bằng học bạ. Dù có nhiều ý kiến trái chiều, các bên đều đồng thuận rằng cần có lộ trình cải thiện, sự minh bạch trong vận hành và công tác tư vấn hướng nghiệp mạnh mẽ để hỗ trợ thí sinh.
Thực trạng và thách thức từ kỳ tuyển sinh 2025
* Năm 2025, có gần 150.000 thí sinh đăng ký tổng cộng khoảng 7,6 triệu nguyện vọng, dẫn đến hệ thống lọc ảo bị quá tải và gia tăng rủi ro sai sót trong quá trình xét tuyển.
* Trong quá trình lọc ảo và xét tuyển, từng xảy ra sai sót kỹ thuật ở khoảng 16 trường, ảnh hưởng đến gần 1.000 thí sinh.
* Việc đăng ký “tràn lan” nguyện vọng cho thấy nhiều thí sinh chưa xác định rõ ưu tiên hoặc chưa được định hướng tốt khi lựa chọn ngành, trường.
Giới hạn nguyện vọng: Cần hay không?
* Bộ GD&ĐT đưa ra ba phương án lấy ý kiến: không giới hạn nguyện vọng, giới hạn tối đa 5 nguyện vọng, hoặc giới hạn tối đa 10 nguyện vọng.
* Lý do ủng hộ giới hạn nguyện vọng bao gồm: giảm số lần lọc ảo, giảm tải cho hệ thống kỹ thuật, buộc thí sinh cân nhắc kỹ hơn khi đăng ký.
* Ngược lại, nhiều ý kiến phản biện cho rằng nếu giới hạn cứng, thí sinh sẽ dồn nguyện vọng vào các trường nổi tiếng, gây bất lợi cho các trường địa phương hoặc đang phát triển.
* Có quan điểm cho rằng thay vì đặt giới hạn cứng, nên giảm bớt số phương thức xét tuyển không hiệu quả để giảm độ “phức tạp” tổng thể.
Xét tuyển bằng học bạ: Duy trì hay loại bỏ?
* Năm 2025, xét học bạ chiếm tỷ lệ cao nhất trong các phương thức (khoảng 42,4 %)
* Tuy nhiên, nhiều trường tốp đầu đã giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn phương thức này vì lo ngại tính công bằng khi tiêu chí, cách tính và chấm điểm học bạ giữa các trường THPT không đồng nhất.
* Một số chuyên gia và lãnh đạo trường cho rằng không nên loại bỏ hoàn toàn vì xét học bạ thể hiện quá trình học tập dài hạn, có giá trị ở việc mở rộng cơ hội cho thí sinh vùng khó khăn hoặc những em có điểm thi chưa cao.
* Vì vậy, thay vì “loại bỏ” đột ngột, cần có lộ trình điều chỉnh hợp lý — giảm tỷ lệ chỉ tiêu xét học bạ, quy định chặt chẽ trong việc xác nhận điểm học bạ, minh bạch quy đổi điểm — để đảm bảo công bằng.
Giải pháp hỗ trợ thí sinh và đảm bảo minh bạch
* Công tác tư vấn hướng nghiệp từ phổ thông cần được đẩy mạnh để giúp học sinh hiểu rõ năng lực, ngành nghề phù hợp và tránh đăng ký nguyện vọng tràn lan.
* Quy trình xét tuyển cần được minh bạch, giám sát kỹ thuật tốt, tránh sai sót do lỗi hệ thống hay thuật toán.
* Cần công bố sớm các phương thức tuyển sinh, tiêu chí, cách quy đổi học bạ (nếu tiếp tục sử dụng) để thí sinh và nhà trường có thời gian chuẩn bị.
Việc điều chỉnh phương thức tuyển sinh đại học năm 2026 là bước cần thiết để khắc phục những bất cập năm 2025, đặc biệt là quá tải hệ thống lọc ảo và các sai sót kỹ thuật, đồng thời bảo đảm quyền lợi thí sinh. Tuy nhiên, mọi thay đổi, dù là giới hạn nguyện vọng hay điều chỉnh xét học bạ, đều cần thực hiện thận trọng, theo lộ trình và có sự minh bạch cao. Để tránh gây mất cơ hội cho thí sinh, đặc biệt ở các vùng khó khăn, cần tăng cường tư vấn hướng nghiệp từ sớm, đồng thời đảm bảo các quy định xét tuyển được công bố rõ ràng trước khi triển khai. Khi đó, mục tiêu vừa giảm áp lực cho hệ thống xét tuyển, vừa giữ vững tính công bằng - quyền lợi vốn có của thí sinh - mới thực sự được hiện thực hóa.
* Năm 2025, có gần 150.000 thí sinh đăng ký tổng cộng khoảng 7,6 triệu nguyện vọng, dẫn đến hệ thống lọc ảo bị quá tải và gia tăng rủi ro sai sót trong quá trình xét tuyển.
* Trong quá trình lọc ảo và xét tuyển, từng xảy ra sai sót kỹ thuật ở khoảng 16 trường, ảnh hưởng đến gần 1.000 thí sinh.
* Việc đăng ký “tràn lan” nguyện vọng cho thấy nhiều thí sinh chưa xác định rõ ưu tiên hoặc chưa được định hướng tốt khi lựa chọn ngành, trường.
Giới hạn nguyện vọng: Cần hay không?
* Bộ GD&ĐT đưa ra ba phương án lấy ý kiến: không giới hạn nguyện vọng, giới hạn tối đa 5 nguyện vọng, hoặc giới hạn tối đa 10 nguyện vọng.
* Lý do ủng hộ giới hạn nguyện vọng bao gồm: giảm số lần lọc ảo, giảm tải cho hệ thống kỹ thuật, buộc thí sinh cân nhắc kỹ hơn khi đăng ký.
* Ngược lại, nhiều ý kiến phản biện cho rằng nếu giới hạn cứng, thí sinh sẽ dồn nguyện vọng vào các trường nổi tiếng, gây bất lợi cho các trường địa phương hoặc đang phát triển.
* Có quan điểm cho rằng thay vì đặt giới hạn cứng, nên giảm bớt số phương thức xét tuyển không hiệu quả để giảm độ “phức tạp” tổng thể.
Xét tuyển bằng học bạ: Duy trì hay loại bỏ?
* Năm 2025, xét học bạ chiếm tỷ lệ cao nhất trong các phương thức (khoảng 42,4 %)
* Tuy nhiên, nhiều trường tốp đầu đã giảm hoặc loại bỏ hoàn toàn phương thức này vì lo ngại tính công bằng khi tiêu chí, cách tính và chấm điểm học bạ giữa các trường THPT không đồng nhất.
* Một số chuyên gia và lãnh đạo trường cho rằng không nên loại bỏ hoàn toàn vì xét học bạ thể hiện quá trình học tập dài hạn, có giá trị ở việc mở rộng cơ hội cho thí sinh vùng khó khăn hoặc những em có điểm thi chưa cao.
* Vì vậy, thay vì “loại bỏ” đột ngột, cần có lộ trình điều chỉnh hợp lý — giảm tỷ lệ chỉ tiêu xét học bạ, quy định chặt chẽ trong việc xác nhận điểm học bạ, minh bạch quy đổi điểm — để đảm bảo công bằng.
Giải pháp hỗ trợ thí sinh và đảm bảo minh bạch
* Công tác tư vấn hướng nghiệp từ phổ thông cần được đẩy mạnh để giúp học sinh hiểu rõ năng lực, ngành nghề phù hợp và tránh đăng ký nguyện vọng tràn lan.
* Quy trình xét tuyển cần được minh bạch, giám sát kỹ thuật tốt, tránh sai sót do lỗi hệ thống hay thuật toán.
* Cần công bố sớm các phương thức tuyển sinh, tiêu chí, cách quy đổi học bạ (nếu tiếp tục sử dụng) để thí sinh và nhà trường có thời gian chuẩn bị.
Việc điều chỉnh phương thức tuyển sinh đại học năm 2026 là bước cần thiết để khắc phục những bất cập năm 2025, đặc biệt là quá tải hệ thống lọc ảo và các sai sót kỹ thuật, đồng thời bảo đảm quyền lợi thí sinh. Tuy nhiên, mọi thay đổi, dù là giới hạn nguyện vọng hay điều chỉnh xét học bạ, đều cần thực hiện thận trọng, theo lộ trình và có sự minh bạch cao. Để tránh gây mất cơ hội cho thí sinh, đặc biệt ở các vùng khó khăn, cần tăng cường tư vấn hướng nghiệp từ sớm, đồng thời đảm bảo các quy định xét tuyển được công bố rõ ràng trước khi triển khai. Khi đó, mục tiêu vừa giảm áp lực cho hệ thống xét tuyển, vừa giữ vững tính công bằng - quyền lợi vốn có của thí sinh - mới thực sự được hiện thực hóa.
Những tin cũ hơn:
- Học Đại học khác gì phổ thông?
- Lộ trình thi tốt nghiệp THPT 2026 – 2027: Những điểm đáng chú ý
- Bí quyết săn học bổng từ năm nhất đại học – Khởi đầu sáng lạn cho sinh viên mới
- Bí quyết để học bạ THPT “nổi bật” – Tạo lợi thế khi xét tuyển đại học
- Lộ Trình Cần Biết Cho Học Sinh Khối 12 (2K8): Chuẩn Bị Gì Để Vào Đại Học Thành Công?
- Những ngành “nóng” năm 2025: Điểm chuẩn tăng cao và cơ hội nghề nghiệp mở rộng
- Định hướng nghề nghiệp cho 2k8: Lựa chọn hôm nay – Thành công ngày mai
- Tuyển sinh đại học 2025: Đổi mới nhiều, nhưng lọc ảo và lỗi kỹ thuật vẫn là thách thức
- Chuẩn Bị Cho Kỳ Thi Tốt Nghiệp THPT 2026: Những Gợi Ý Thiết Thực Cho Học Sinh 2K8
- Tân sinh viên cần chuẩn bị gì để bước vào cánh cửa đại học?
